Słowniczek: Czym jest kult solarny? Krzyż słoneczny jako nimb

W dawnych kulturach to po prostu oddawanie czci boskiej - słońcu, oraz bóstwom solarnym z nim związanym bądź system wyznaniowym uznającym słońce jako prasiłę twórczą. Było ono centralnym punktem wielu prehistorycznych i starożytnych religii. 

Słońce i jego ziemski przedstawiciel; ogień - były wówczas jedynymi źródłami światła i ciepła, a więc było uważane za dawcę, ale też za niszczyciela życia. W konsekwencji często słońce stawało się też symbolem nieskończoności, źródła energii i mocy życiowej, męskiego stwórcy (zwykle utożsamiano je z pierwiastkiem męskim - prawdy i oświecenia). Największą czcią darzyły je ludy żyjące w strefie umiarkowanej Ziemii (w strefie podzwrotnikowej większym kultem otaczano księżyc). Kult słońca znano w Egipcie, Mezopotamii, a nawet w Armenii. 

Słońce czcili starożytni Grecy, Persowie, Aztecy i Słowianie, a także Indianie Ameryki Północnej (Taniec Słońca). Więc jak widzisz, prawie wszędzie słońce występowało jednak, jako bóstwo bezpośrednio podporządkowane lub tożsame głównemu bogu (lub też stanowiąc jego atrybut). W tym ostatnim przypadku następowała często personifikacja słońca (jako całości lub jego stanów), w formie bóstwa solarnego - najpopularniejsi z nich to: egipski Ra, irański i indyjski, a także rzymski Mitra, nordycka Sol, słowiański Swaróg. 

Powszechnie uważa się, że kult słońca był punktem wyjścia wszystkich religii związanych z obrzędem całopalenia. 

Zapożyczenia w chrześcijaństwie
Zapożyczenie symboliki solarnej do ikonografii chrześcijańskiej. Krzyż słoneczny jako nimb.

Nimb - termin stosowany w sztuce na określenie świetlistego otoku wokół głów przedstawianych na obrazie postaci boskich lub świętych; symbolizuje ich duchowe światło. Nimb może mieć kształt koła, czworoboku, krzyża wpisanego w okrąg, trójkąta lub promieni rozchodzących się wokół głowy.
Krzyż od dawien dawna (równocześnie w wielu kulturach), był pierwotnie świętym znakiem solarnym, boskim symbolem słońca i ognia, często także symbolem płodności. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa próbowano skierować rzymski kult solarny na osobę Chrystusa - określając go jako sol verus („słońce prawdziwe”), sol salutis („słońce zbawienia”), sol iustitiae („słońce sprawiedliwości”) i lux mundi („światłość świata”). 

Solarną symbolikę wykorzystywano w ikonografii, liturgii, a pierwsze promienie Słońca i ich źródło – lux aeterna („światłość wieczną/wiekuistą”) chwalono w pieśniach. Ostatecznie „ochrzczono” także najpopularniejsze pogańskie święto rzymskie – Dies Natalis Soli Invicti, wyznaczając w tym samym dniu Święto Bożego Narodzenia. Współcześnie najwyraźniej ślady solaryzacji odnajdujemy choćby w ikonograficznym zapisie symbolu IHS lub dość często w kształcie monstrancji.